Genero leest! is een boekenclub waarbij intergenerationeel contact centraal staat. Met jong en oud bespreken we gelezen boeken, waarbij we benieuwd zijn naar de verschillende perspectieven (of juist niet) tussen generaties en/of daarbinnen. Door het bespreken van het boek worden vaak belangrijke levensthema's aangehaald waarbij jong en oud veel aan elkaar kunnen hebben. Dit keer aan de beurt: 'Het einde van de eenzaamheid' door Benedict Wells.
Het veelgeprezen meesterwerk van een jong Duits talent Jules, zijn zus Liz en zijn broer Marty zijn totaal verschillend, maar alle drie zijn ze getekend door een tragische gebeurtenis in hun jeugd: na hun beschermde kinderjaren verloren ze bij een ongeluk hun ouders. Ze belanden op hetzelfde internaat, maar gaan alle drie hun eigen weg; uiteindelijk vervreemden ze van elkaar en verliezen ze elkaar uit het oog. Vooral de eens zo zelfbewuste Jules trekt zich steeds meer in zijn eigen wereld terug. Alleen met de mysterieuze Alva kan hij vriendschap sluiten, maar pas jaren later zal hij begrijpen wat ze voor hem betekent – en wat ze altijd voor hem heeft verzwegen. Als ze volwassen zijn verschijnt Alva weer in zijn leven. Even ziet het ernaar uit dat ze de verloren jaren kunnen goedmaken, maar dan worden ze door het verleden ingehaald. Een ontroerende, prachtige roman over het verwerken van verlies en eenzaamheid, en over de vraag wat onveranderlijk is in de mens. En bovenal een grootse liefdesgeschiedenis.
Bespreking door Genero Leest
We hebben het boek met genoegen gelezen. Heel mooi dat een verhaal over een zwaar thema als eenzaamheid ‘licht’ blijft tijdens het lezen. Door televisieprogramma ‘de wereld draait door’ is het boek in 2017 uitgeroepen tot ‘boek van de maand’.
Ondanks de vlotte schrijfstijl ‘pakt’ het verhaal soms niet echt. Het dreigt ook lang te worden. Soms het gevoel van ‘heb ik dit niet eerder gelezen’? Opmerkelijk is dat de schrijver afschuwelijke dingen beschrijft die een mens kan meemaken, maar dat de lezer niet echt ‘ontroerd’ wordt en buikpijn krijgt. Misschien is het de ik-stijl waardoor er een stukje afstand en oppervlakkigheid wordt gecreëerd.
Het is typisch een boek van deze tijd en knap geschreven door een dertiger. Het gaat om zaken van alle tijden ingepast in de moderne tijd. (Bijvoorbeeld het gebruik van drugs).
De titel ‘einde van de eenzaamheid’ is raadselachtig en dreigend. Je verwacht steeds noodlottige gebeurtenissen, maar het lijkt of die worden uitgesteld. Het verhaal eindigt positief. Wij merken op dat de schrijver eenzaamheid als iets existentieels wil duiden. Een soort van eenzaamheid die nauw verbonden is met het menselijk bestaan.
Het besef van ‘tijd’ is prominent. De hoofdstukken zijn weliswaar chronologisch opgebouwd, maar tijdens het verhaal wordt steeds teruggekeken naar het verleden. Er is een aaneenschakeling van gebeurtenissen, met tussendoor ook veel ‘wijsheden’. (Soms enigszins tegeltjesachtig.) “Typerend is dat tijd door je vingers glijdt. Je druk maken over kleine dingen (de bus halen in vijf minuten), maar jaren vergooien door niet te doen wat je wil”.
Vraag is hoe je met het verleden omgaat. Jules broer vindt dat je het verleden niet kunt terughalen of veranderen. Jules zegt ‘Ja hoor, dat kan best”. Is het leven maakbaar? Zijn er elementen in je persoonlijkheid die alles doorstaan? (In het verhaal zeggen de kinderen “Was je sterk in het ei?”) Het verhaal toont aan dat je pas echte verbinding kan maken als je angst en verlies kan loslaten. Jules zet een streep door zijn oude leven bij weerzien met zijn hartsvriendin Alva en blijft bij haar in Zwitserland.
Het leven kent veel paden. In een ideale situatie kan je op de hoofdweg blijven. Na noodlot ben je gedwongen een zijweg te nemen. Kinderen hebben goede ouders nodig. Het gemis van ouders speelt een belangrijke rol in het leven. “Het gevoel dat je leven al vanaf het begin vergiftigd was, Net alsof je een zwarte vloeistof in een bak schoon water gooit”.
Bijzonder is wel de familieband van de drie kinderen uit het gezin. Tijdens de kinderjaren in het internaat hebben zij elkaar verloren, maar elkaar daarna opgezocht en een intensieve band gekregen. “De eenzaamheid in ons kunnen we alleen samen overwinnen”.
Indrukwekkend is de passage waarin de hoofdpersoon Jules terugblikt op een ruzie met zijn vader aan de vooravond van het noodlottig ongeval (“Je bent een bangerd, ik haat je”.) Hij kan dit nooit meer uitpraten. Aan het eind van het verhaal wil hij niet meer angstig zijn en koopt een motor.
Vriendschap, angst en liefde vormen een rode draad in het verhaal. De vader vond onvoorwaardelijke vriendschap het belangrijkste wat er is, belangrijker ook dan de liefde. De hoofdpersonen in het boek worstelen hiermee. Jules heeft uiteindelijk ook de vrouw van zijn leven gevonden, maar te vroeg weer verloren. De hechte familieband zorgt toch voor geborgenheid en geluk. Het verhaal eindigt niet droevig. “Dingen komen en gaan, dat heb ik heel lang niet kunnen accepteren, maar nu valt het me ineens licht”.
Aansluiten bij de volgende editie van 'Genero Leest! '? Dat kan! Voor meer informatie of om aan te melden, kunt u een mail sturen naar participatieregisseur Demi Timmers (d.timmers@samergo.nl)
Comments